FILIPINO: Ano ang Linux?

Sa aking mga kababayan, sa abroad at sa Pinas, may pera o wala, maganda o panget, sexy o mataba, mayaman o mahirap, marunong o wais, lalong lalo na sa kabataang nalululong sa mga MMORPG, heto na ang mga kasagutan sa mga tanong na parati niyong tinatanong sa akin tuwing ito ay binabanggit. ANO ANG LINUX?

Marahil ay naririning ninyo ang mga salitang ito - "Linux" "Open Source". Ano ba yang mga sors sors na yan??? Pa open open pa?

Okay, pagpapalagay ko na lang na puro mga bata ang nagbabasa nito. Isipin mo na lang ikaw ang bata. Okay???

Alam mo ba kung ano ang Windows? Hindi yung bintana. Yung nasa loob ng computer mo. Oo. Yan may XP, may 98, may 2000 at may VISTA. Yan ang mga klase ng Windows. Pag pumunta ka sa mga Muslim na nagtitinda ng mga games sa Baclaran, Quiapo o Virra Mall, malamang meron din sila niyan. Sabihin mo lang "Windows" at bibigyan ka nila ng Pirated CD sa halagang 100 pesos. Pwede mo pang tawaran, "Ate, nagtatrabaho po ang uncle ko sa NBI."

Ngayon ang tawag sa Windows ng mga matatalino ay "Operating System" o kaya "OS". Yan ang nagpapatakbo ng computer mo. Yan ang nagpapatakbo ng YM mo. Yan ang nagpapatakbo ng Ragna mo. Yan ang nagpapatakbo ng Counter Strike, ng Lineage, ng Warcraft, ng Flyff, ng MS Office, at ng kung ano ano pa na dina-download mo sa internet. You see, ang "Operating System" o ang "OS" kasi ang nakikipagtalakayan o kaya nakikipagusap doon sa computer na bagay. Isipin mo na lang na ang "OS" ay ang manibela ng computer mo. Kumbaga sa kotse, yan ang nagliliko liko ng mga gulong.

Ngayon po mayroon tayong problema. Ang Windows na OS ay "CLOSED SOURCE" Ibig sabihin, yung code niyan, ay hindi mo maaaring baguhin o kaya ipamigay o kaya kopyahin o kaya ibenta. Actually, hindi mo nga PAG-AARI yan e. Binili mo tapos hindi pa rin sayo.

"HA??? WADAHEL?! Anong ibig mo sabihin, gumastos ako ng 5000 tapos hindi akin to??? Binili ko ito o MAY RESIBO pa. Orig yan no."

"Opo, hindi po sa iyo yan. Ang term po diyan e - ni license lang sa iyo."

"Anong pakialam ko sa code code na yan?" tanong mo.

Ibig sabihin lang naman e, na bukod sa may bayad iyan pag bibilihin mo yung CD - pirated man o hindi, ay WALA KANG KARAPATANG baguhin ang mga nilalaman ng OS na yan. Pwede mong i-hack pero bawal at gagawa at gagawa ng paraan ang kumpanya na gumawa ng Windows na yan para hindi mo mapakialaman ang code niyan. Example, gusto mong i-customize ang computer mo. Para ma customize mo ang computer mo, kailangan mo pang bumili nanaman ng pirated software o kaya magdownload ng freeware na malamang ay may virus o kaya spyware.

"E ano ngayon? May AntiVirus at May AntiSpyware Naman!!" sabi mo.

Hello!!! Pag kailangan mo ng Antivirus o Antispyware, kailangan mong MAGBAYAD.

"E ano ngayon? May free naman na AntiVirus a???" sabi mo.

Hello!!! Nakakasigurado ka ba na matatanggal ng FREE ANTIVIRUS MO YAN? Bandang huli, mapupuno ng mapupuno yang VIRUS CHEST mo ng mga VIRUS at SPYWARE hanggat sa humantong na KAILANGAN mo ng Ireformat at reinstall nanaman yang Windows mo.

Tsk. Tsk. By da way, alam mo ba na ang isang Windows CD ay pwede mo lang iinstall sa ISANG COMPUTER. Oo, pwede mong i try na install sa iba - kasi magaling ka di ba? ---Ingat ka lang sa NBI o sa BSA. Mwahahahaha.

Yan po ang kagandahan ng "CLOSED SOURCE" o ng "WINDOWS".

Binabayaran mo ang isang kumpanya na gumawa ng produktong depektibo para ipaayos mo sa mga PARTNER nila, ahem McAfee, ahem...

-para bumili ka ng antivirus,
-para bumili ka ng registry cleaner,
-para magdefragment ka,
-para bumili ka ng antispyware
-para bumili ka ng firewall
-para bumili ka ng anti identity theft
-la la la
-la la la

Naaalala ko tuloy yung kumandant namin noong ROTC. "MASAYA KAMI DAHIL MAY NPA, ABU SAYAP at JI. Kung wala ang mga yan E DI WALA NA KAMING TRABAHO!!!!"

Ganun din sa COMPUTER, "MASAYA KAMI DAHIL SA MGA VIRUS NA YAN, KUNG WALA IYAN E DI HINDI NA KAMI MAKAKABENTA NG ANTIVIRUS, FIREWALL, ANTISPYWARE, etsetera, etsetera.

Hehe.

So, malamang alam mo na ang ibig sabihin ng "CLOSED SOURCE" at ng "OPERATING SYSTEM" at ng "WINDOWS". Masaya ka pa ba?

Alam natin na ang mga pinoy - kahit yung mga mayayaman, ay mga gahol sa pera. Ni ultimo kendi tinatawaran - "Ano piso isa??? Tatlo dos yan ano..."

Hindi ko naman sinasabi na, mga kuripot kayo lahat - sinasabi ko lang na, ehem, COST EFFICIENT at COST CONSCIOUS ang mga Pinoy, lalo na ang mga Ilokano.

Ngayon, siguro dahil alam mo na ang ibig sabihin ng CLOSED SOURCE, at alam mo na ang WINDOWS ay CLOSED SOURCE. May idea ka na kung ano ang OPEN SOURCE. Mayroon ba? Hello? Gising ka pa ba?

Okay, so sabi mo, sino namang dakila ang mamimigay ng libreng bagay na may gamit. Ano sila, hilo?

Actually, hindi sila mga hilo. Actually, kumikita din sila sa pamamagitan ng ibang mga paraan. Syempre kailangan din naman kumain nung mga tao. Actually yung ibang mga tao, pinopondohan ng sarili nating gobyerno - The Republic of the Philippines. Wow. Palakpak. May nagawa ang ating gobyerno na may kinalaman sa IT bukod sa ZTE at CyberEducation. WOW. PALAKPAK.

Ang OPEN SOURCE SOFTWARE ay ginagawa ng mga mababait at magagaling na tao. Karamihan sa kanila ay mga ordinaryong tao tulad mo at tulad ko, at ang ilan naman sa kanila ay yung mga tinatawag na da best. Hindi nila nais maging sakim tulad ng ibang mga kumpanya. Ang tanging nais nila ay ang gumawa ng isang bagay - mga program na makakatulong sa sarili nila at bukod doon ay makakatulong sa ibang mga tao. Gusto lamang nila i-share ang kanilang pagiging da best. They share instead of selling.

GUSTO NILANG TULUNGAN LALO NA ANG MGA MAHIHIRAP SA MGA THIRD WORLD COUNTRY SA PAMAMAGITAN NG EDUKASYON SA COMPUTER.

Ang tawag sa kanila ay ang "Open Source Community".

Ngayon, ang Linux ay bahagi ng isang Operating System. Sabi ng iba, Operating System na ang Linux. Sabi naman ng iba, bahagi lamang ito ng GNU/LINUX Operating System.

Whatever, basta Open Source po ito.

Ibig sabihin, ang Linux ay parang isang masarap na recipe ng chocolate cake. Lahat ng matiyagang magluto nito ay pwedeng kumain nito. Pwede mong baguhin ang recipe para dagdagan, pwede mo rin namang bawasan. Pag luto na ay pwede mong i-share ang nagawa mong cake. Or, pwede mo rin namang ibenta. Pero, paano mo ibebenta yung cake mo kung meron naman libre.

Kailangan mong gawing special.

Yung iba naman, tulad ko, okay lang na kumain ng cake. Lamon lamon.

Lahat ng talento ay kinatutuwaan ng Open Source. Kahit hindi ka programmer ay maaari kang makatulong sa paggawa ng mga magagandang bagay. Halimbawa na lang:

-Ang mga magagaling gumuhit, ay pwedeng gumawa ng art.
-Ang mga magagaling tumugtog, ay puwedeng sumama sa mga proyektong may kinalaman sa multimedia
-Ang mga magagaling maglaro, ay puwedeng makilahok sa pagtest ng mga laro
-Ang mga magagaling mag-imagine, ay puwedeng makaisip ng mga bagong bagay
-at marami pang iba.

Siguro ang pinakamagandang masasabi ko tungkol sa Linux ay bibihira, malimit, kaunti ang mga virus dito, kung hindi ako nagkakamali ay wala pang 20. Bukod doon. Ang mga virus sa Windows ay hindi gumagana sa Linux. So, kunwari, nainfect ka ng I LOVE YOU VIRUS sa WINDOWS. Sa Linux. Wala lang yan. Parang text lang. Hindi babagal ang computer mo.

Bilib ka na ba? Kung hindi pa rin, okay lang. Sana ay masaya ka sa Windows mo, na nagbabayad.

Perpekto ba ang LINUX?

Hindi, tao rin lamang ang mga gumagawa at nagbibigay ng kontribusyon dito. Nagkakamali. So what? Chocnut! Kahit na ganoon, pag sinabi mong may sira ito. Mayroong makikining. Parating may nakikinig. At kung talagang wala. Ikaw mismo ang pwedeng makagawa ng solusyon. Pag sa WINDOWS, once na sira na ang computer mo. Siguradong dukot ka na sa wallet mo.

Sa Linux, kahit sino pwedeng tumulong kahit ikaw - pag magaling ka na. Pwedeng tumulong. Kumbaga e PAY-IT-FORWARD ang sistema dito.

Yun lang ba ang Linux? ISA LAMANG BA ITONG LIBRENG WINDOWS.?

Malaking. HINDEEEEEEEE!

Ito'y isang pilosopiya. Inaako nito ang pilosopiyang kayang gumawa ng mga tao ng magagandang bagay para sa sarili at para sa kapwa para sa ikatutuwa at pakinabang ng lahat.

Kasi, ang sabi nga nila, libre lang ang mangarap. Libre lang ang imahinasyon. Pero ang mga bagay tulad ng cake, hindi libre, kailangan nito ng asukal, tsokolate, marshmallow, icing, cream, lutuan, etsetera, etsetera.

Hindi tulad ng chocolate cake natin kanina, ang Linux ay nangangailangan lamang ng 3 bagay.

1. Computer, malamang mayroon ka na nito.
2. Libreng Oras, kahit 30 minutos kahit isang minuto mahalaga na
3. Bagay sa loob ng ulo mo.

Yun lang. Hindi mo kailangang pumunta ng Data Blitz para makakuha nito. Hindi mo kailangan bumili ng libro para matutunan ito.

Ang Linux na hawak mo ay sayo, sa atin, at sa lahat. Kung ano ang mayroon ako ay mayroon ka. Kung ano nag mayroon ka, mayroon ako.

O diba cute?

Atin ito. Eto ang isang klase ng Linux:




Astig ba?